بیمه های خاص شامل بیمه كشتی، بیمه هواپیما ، بیمه پول، بیمه اعتباری و ... می شود.
بیمه كشتی
انواع بیمه نامه های قابل ارائه به مالكان كشتی :
الف) بیمه نامه بدنه و ماشین آلات شناورها
ب) پوشش مسئولیت شناورها
الف)بیمه بدنه و ماشین آلات شناورها بر اساس كلوزهای طراحی شده توسط انیستیتو لندن ارائه می گردد.
این كلوزها كاملأ استاندارد و دارای تنوع گسترده بوده و هر كلوز مبین پوشش خاصی می باشد.
مهمترین كلوزهای قابل ارائه در بیمه های شناورها:
1- كلوز 280 (زمانی) تمام خطر:
اهم خطرات تحت پوشش این كلوز عبارتند از :
- خطرات ناشی از حوادث دریایی و طوفان
- آتش سوزی و انفجار
- تفدیه یا jettison (به دریا انداختن محمولات جهت نجات كشتی و ما بقی كالاها)
- خسارت وارده به كشتی در اثر برخورد با اسكله و تأسیسات بندری یا سكوها
-خسارت ناشی از تخلیه، بارگیری و یا سوخت گیری
-خسارت ناشی از تركیدن دیگ و یا شكست شفت
-خسارت ناشی از خطای كاپیتان و یا خدمه و یا راهنما
-سه چهارم خسارت ناشی از مسئولیت تصادم(در صورت برخورد كشتی با كشتی دیگر
چنانچه كشتی مورد بیمه، مقصر حادثه باشد، علاوه بر خسارت وارده به كشتی
مورد بیمه، سه چهارم خسارت كشتی مقابل نیز، قابل جبران می باشد.)
-زیان همگانی
-هزینه های نجات
2-كلوز248 (زمانی) خسارت كلی +سه چهارم مسئولیت تصادم و زیان همگانی و هزینه های نجات:
این كلوز خسارت كلی شناورها را مورد پوشش قرار می دهد بدین معنی
كه چنانچه كشتی به علت یكی از خطرات تحت پوشش غرق گردد و یا از بین برود
خسارت قابل پرداخت می باشد ولی خسارت جزئی تحت پوشش این كلوز نمی باشد.
3-كلوز289 (زمانی) خسارت كلی+ هزینه های نجات:
این كلوز نیز خسارت كلی و یا از بین رفتن كامل كشتی را تحت پوشش قرار می دهد.
4-كلوز 346 (زمانی)تمام خطر:
این كلوز یكی از كاملترین كلوزهای موجود بوده كه تمامی خسارت مشمول عنوان جزئی و كلی را پوشش می دهد و ویژه شناورهای صیادی است.
5-كلوز 281 (خطر جنگ):
این كلوز در خصوص خطرات ناشی از جنگ می باشد كه به صورت خطرات اضافی قابل ارائه می باشد.
ب)پوشش مسئولیت شناورها
علاوه بر خطراتی كه بدنه و ماشین آلات شناورها را تهدید می كند صاحبان
شناورها به واسطه نوع فعالیت خویش مسئول حفظ سلامت كاركنان و وسایل آنها و
محمولات مورد حمل نیز می باشند. همچنان كه در موارد وقوع تصادم (collision)
مسئول هر گونه آسیب احتمالی به سایر شناورها و یا اسكله و سكوهای مستقر در
دریا و یا آلودگی آبها(pollution) می باشد. حال با توجه به اینكه كلوزهای
مورد استفاده در بدنه شناورها، مسئولیت مالكان را اصلاً پوشش نمی دهد و
آنهایی هم كه پوشش می دهند به صورت كاملاً محدود بوده و فقط مسئولیت
شناورها در هنگام وقوع تصادم و برخورد با كشتی دیگر را پوشش می دهند، لذا
به منظور جلوگیری از ضرر مالكان و برای ایجاد اطمینان در سفرهای دریایی
كلوپ هایی تأسیس شده اند كه به كلوپ های (P&I) معروف می باشند كه در
سطح جهان دارای فعالیت بسیار گسترده ای بوده و خساراتی را كه ناشی از
مسئولیت مالكان می باشد را پوشش می دهند.
بیمه هواپیما
انواع بیمه های هوایی در ارتباط با هواپیماهای مسافربری و باری،
هلیكوپترها و انواع هواپیماها و وسایل پرنده سبك و فوق سبك را می توان به
شرح ذیل تقسیم نمود كه بیمه گذاران می توانند همه این پوشش ها را در قالب
یك بیمه نامه خریداری نمایند:
1-بیمه های اجباری(قانونی):
پوشش بیمه های اجباری هر فروند هواپیما مطابق با دستور سازمان هواپیمایی كشوری ایران (ICAO) عبارتند از:
الف) بیمه مسئولیت قانونی شركت های هواپیمایی نسبت به مسافران و خدمه پروازی:
بر اساس این پوشش، بیمه گر مسئولیت قانونی بیمه گذار را در ارتباط با صدمات
مالی و جانی ناشی از حادثه وارد به مسافرین و خدمه پروازی، مادامی كه به
هواپیما سوار می شوند، در مدتی كه داخل هواپیما هستند و یا در حالی كه از
هواپیما پیاده می شوند را تحت پوشش قرار می دهند. قابل ذكر است كه هنگام
تنظیم بیمه نامه می بایست به پیمان 1929 ورشو و پروتكل 1955 لاهه و نیز
قانون دیات اسلامی توجه كامل داشت. همچنین بیمه گذاران در صورت توافق بیمه
گر و همچنین تأیید سازمان هواپیمایی كشوری می توانند پوشش بیمه ای
ارزانتری را برای وسایل پرنده و هواپیماهای شخصی فوق سبك خود نسبت به بیمه
مسئولیت سرنشین ابتیاع نمایند كه فقط صدمات ناشی از حادثه وارد به سرنشینان
كه منجر به فوت یا نقص عضو دائم می گردد را جبران می نماید كه پوشش بیمه
حوادث سرنشین نام دارد.
ب) بیمه مسئولیت شركت های هواپیمایی نسبت به اشخاص ثالث:
اگر در اثر سقوط و یا برخورد هواپیما، اشخاص ثالث (به غیر از سرنشینان
هواپیما) دچار خسارت شوند بیمه گر با توجه به شرایط بیمه نامه و بنا به
تشخیص محاكم صالحه، خسارت مالی و جانی را تا سقف سرمایه بیمه نامه جبران
خواهد كرد.
2-بیمه بدنه هواپیما:
در این نوع بیمه، بیمه گر مطابق با شرایط بیمه نامه كلیه خسارات
كلی و جزئی وارد به بدنه هواپیما را پرداخت كرده، یا هواپیما را تعمیر و
یا جایگزین می نماید.
بیمه پول شامل بیمه پول در صندوق و پول در گردش می شود:
بیمه نامه پول در صندوق
فقدان وجوه نقد و یا اسناد مالی که قابل تبدیل به پول باشند از قبیل چک های
مسافرتی، چک های بانکی، سفته و اوراق بهادار که موضوع این بیمه نامه می
باشند، در اثر بروز خطرات ناشی از آتش سوزی، صاعقه، انفجار، سیل، زلزله،
طوفان، سرقت، دزدی یا شکست حرز و تصادف وسیله نقلیه حامل وجوه که منجر به
مفقود و یا از بین رفتن وجوه گردد، تحت پوشش این بیمه نامه قرار می گیرند.
متقاضیان این بیمه نامه می توانند کلیه شرکت ها، کارخانجات تولیدی، موسسات
اعتباری، بانک های قرض الحسنه، فروشگاه های زنجیره ای، آژانس های صندوق
مسافرتی و ... که همگی به نوعی با مسئله نقدینگی و نگهداری وجوه در صندوق
در طی شبانه روز و همچنین با نقل و انتقال وجوه از نقطه ای به نقطه دیگر
روبرو بوده و لذا هر یک از این واحدهای اقتصادی و بازرگانی به منظور
حفظ اموال اشخاص ثالث که به صورت امانت نزد آنها قرار دارد، از این پوشش
بیمه ای،می توانند بهره مند گردند.
در این نوع بیمه، پول "اسکناس یا وجوه رایج مملکتی "،سکه "به استثنای
"مسکوکات گرانبها"، چک بانکی و تمبرهای مالیاتی موجود در صندوق و خزانه
مؤسسات، شرکت ها و بانک ها مادامی که در صندوق یا خزانه مذکور نگهداری می
شود در مقابل خطر سرقت با شکستن حرز، تحت پوشش بیمه ای می باشد. ضمناً
چنانچه محل استقرار صندوق یا خزانه متعلق به بیمه گذار باشد خسارات وارده
به محل مورد بیمه در نتیجه سرقت یا اقدام به سرقت نیز تحت پوشش قرار می
گیرد.
بیمه نامه پول در گردش
در این نوع بیمه، کلیه وجوه در حین نقل و انتقال از یک نقطه به نقاط دیگر
در مقابل خطرهای آتش سوزی، انفجار، صاعقه و سرقت (اعم از مسلحانه یا غیر
مسلحانه با جبر و عنف) تحت پوشش این بیمه است.
بیمه اعتباری
بیمه های اعتباری، براساس این طرح تسهیلات بانك ها و مطالبات شركت هایی كه
كالا و محصولات خود را بصورت اقساطی به فروش می رسانند در برابر خطر عدم
وصول مطالبات، تحت پوشش بیمه ای قرار می گیرد.
كلیه بانك ها و مؤسسات مالی و اعتباری و شركت هایی كه براساس قرارداد فروش
تنظیمی ، عملیات فروش های اعتباری انجام می دهند می توانند برای اطمینان از
وصول مطالبات و تضمین سرمایه خود از پوشش بیمه ای یاد شده استفاده نمایند.